neftçıxarma

Neftçıxarma (və ya neft hasilatı) yerin təkində yerləşən neft yataqlarından xam neftin sənaye üsulu ilə çıxarılması prosesidir. Bu, neft sənayesi zəncirinin ən əsas və kritik mərhələsidir. Neftçıxarma quyuların qazılması ilə başlayır. Qazılmış quyu neft layına çatdıqdan sonra hasilatın hansı üsulla aparılacağı müəyyən edilir. Neft hasilatı əsasən üç mərhələyə bölünür: Birincili (Təbii) Üsul: Bu mərhələdə neft yatağın öz təbii təzyiqi (qaz, su və ya layın sıxılma qüvvəsi) sayəsində səthə çıxır. Quyudan fontan vuran neft bu mərhələyə aiddir. İkincili Üsul: Təbii təzyiq azaldıqda, lay təzyiqini süni şəkildə artırmaq üçün suyun, yaxud qazın lay daxilinə vurulması kimi üsullar tətbiq olunur. Bu mərhələdə, həmçinin, neft mancanaq dəzgahları (pumpjack) vasitəsilə mexaniki qaldırılır. Üçüncülü (Təkmilləşdirilmiş) Üsul (EOR): Yataqda qalan neftin çıxarılma səmərəliliyini artırmaq üçün istilik, kimyəvi maddələr və ya digər qazların (məsələn, CO2) laylara vurulması kimi daha mürəkkəb texnologiyalar tətbiq edilir. Müasir neftçıxarma quruda və dənizdə (dəniz platformaları vasitəsilə) aparılır. Prosesin davamlı inkişafı, səmərəliliyin artırılması və ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsi neft mühəndisliyinin əsas hədəflərindəndir. Azərbaycan neftçıxarmanın sənaye üsulu ilə başladığı ilk ölkələrdən biri kimi bu sahədə qlobal miqyasda böyük təcrübəyə malikdir.