toxuculuq

Toxuculuq (və ya toxuma) ipləri və ya lifləri bir-birinə keçirmək yolu ilə parça və ya digər tekstil məhsulları əldə etmə prosesidir. Bu sənət insan cəmiyyətinin ən qədim və fundamental ixtiralarından biri hesab olunur. Toxuculuq sivilizasiyanın inkişafında geyim, sığınacaq və bəzək əşyaları təmin etməklə kritik rol oynamışdır. Tarixi sübutlar toxuculuğun hələ Neolit dövründə mövcud olduğunu göstərir. Qədim Misirdə kətan (zərif lif) toxuculuğu inkişaf etmiş, Asiyada isə ipək istehsalı min illər boyu sirr olaraq saxlanılmışdır. Azərbaycan da zəngin toxuculuq ənənələrinə malikdir ki, bunun ən parlaq nümunəsi xalçaçılıq sənətidir. Toxuculuğun Əsas Növləri və Texnikaları Toxuculuq əsasən iki əsas istiqamətdə təsnif edilir: Parça Toxuculuğu: Üfüqi (ətraf) və şaquli (arğac) iplərin bir-biri ilə düz bucaq altında kəsişməsi yolu ilə parça (paltarlıq, məişət tekstili) istehsalı. Bu proses əsasən toxucu dəzgahlarda həyata keçirilir. Səthi Toxuculuq (Qeyri-Toxunma Tekstili): Xalçaçılıq, keçəçilik, trikotaj (hörmə) və iplərin bir-birinə keçirilərək məhsul əldə edilən digər sənətkarlıq növləri. Toxuculuqda istifadə olunan əsas xammal yun, pambıq, kətan, ipək, həmçinin müasir dövrdə geniş istifadə olunan sintetik liflərdir (poliester, neylon). Müasir Dövr və Əhəmiyyəti Sənaye inqilabı toxuculuq prosesini avtomatlaşdırsa da, əl ilə toxuma sənəti öz bədii və mədəni dəyərini qoruyub saxlayır. Bu gün toxuculuq sahəsi həm dəb sənayesi, həm də sənətkarlıq (handmade) məhsulları bazarı üçün əvəzolunmazdır. Toxuculuq həm də əlilliyi olan şəxslərin peşə-əmək reabilitasiyası mərkəzlərində öyrədilən vacib bacarıqlardan biridir, çünki bu, incə motorikanı, səbr və diqqəti inkişaf etdirir.