xalçaçılıq

Xalçaçılıq sənəti Azərbaycan xalqının ən qədim və bənzərsiz mədəniyyət nümunələrindən biridir. Onun tarixi kökləri minilliklərə gedib çıxır və ölkəmizin hər bir bölgəsində fərqli, lakin möhtəşəm bir inkişaf yolu keçmişdir. Azərbaycan xalçaları təkcə məişət əşyası deyil, həm də toxuculuq texnikası, naxış kompozisiyası və rəng ahəngdarlığı baxımından dünya incəsənətinin nadir incilərindən sayılır. Bu sənət növü nəsildən-nəslə ötürülərək günümüzə qədər gəlib çatmış, hər bir ilmədə tarixi hadisələr, inamlar və estetik zövqlər öz əksini tapmışdır. Xalçalar əsasən yun, pambıq və ipəkdən toxunur. İstifadə olunan boyaqlar əksər hallarda təbii mənşəli olur, bu da xalçalara uzunömürlülük və canlı rəng çalarları bəxş edir. Azərbaycanda xalçaçılığın beş əsas məktəbi fərqləndirilir: Quba-Şirvan, Bakı, Gəncə-Qazax, Qarabağ və Təbriz. Hər bir məktəb özünəməxsus naxış elementləri, rəng palitrası və kompozisiya xüsusiyyətləri ilə tanınır. Məsələn, Qarabağ xalçaları zəngin zoomorf və nəbati motivləri ilə, Təbriz xalçaları isə mükəmməl klassik kompozisiyaları ilə seçilir. Xalça toxuma prosesi yüksək peşəkarlıq tələb edən əl əməyidir. Xalçalar ipə-sapla deyil, həm də sənətkarın ruhu və zəhməti ilə toxunur. Bu unikal sənət növü 2010-cu ildən bəri YUNESKO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmişdir ki, bu da onun bəşəriyyət üçün əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir. Azərbaycan xalçaçılığı milli kimliyin və mədəni irsin qorunub saxlanılmasında həlledici rol oynayır.