zeytun

Zeytun (lat. Olea europaea) minilliklər boyu Aralıq dənizi regionunun və Yaxın Şərqin ən vacib kənd təsərrüfatı bitkilərindən, həmçinin sülh və müdriklik simvolu hesab olunur. Bu həmişəyaşıl ağac növü quraqlığa davamlılığı və uzunömürlülüyü ilə seçilir; bəzi ağacların yaşı 2000 ilə qədər çata bilər. Azərbaycanda isə əsasən Abşeron yarımadasında geniş yayılmışdır, burada "Azərbaycan zeytunu" və "Buzovna zeytunu" kimi yerli sortları becərilir. Zeytun ağacı əksərən 4–12 metr hündürlükdə olur və müxtəlif çətir formasına malikdir. Meyvəsi birtoxumlu, lətli və yağlıdır. Tərkibindəki zəngin maddələrə görə zeytun təkcə qida deyil, həm də əczaçılıq və kosmetologiya üçün dəyərli xammaldır. ✨ Zəngin Tərkib və Sağlamlığa Faydalar Zeytunun əsas dəyəri ondan alınan zeytun yağıdır. Meyvənin tərkibi 25%-dən 80%-ə qədər yağ, həmçinin zülallar, şəkərlər, liflər, A, B, C, E, K qrupu vitaminləri, pektinlər, dəmir, kalium və fosfor kimi minerallarla zəngindir. Ürək-Damar Sağlamlığı: Zeytun yağı tərkibindəki mono doymamış yağlar (əsasən Omeqa-6) sayəsində "pis" xolesterinin (LDL) səviyyəsini aşağı salır, aterosklerozun və bununla bağlı infarkt, insult riskinin qarşısını alır. Antioksidant Xüsusiyyətlər: Tərkibindəki E vitamini və polifenolik birləşmələr güclü antioksidantdır. Onlar orqanizmdə oksidləşdirici stressi azaldır, hüceyrələri sərbəst radikalların zərərindən qoruyur, qocalma prosesini ləngidir və xərçəng profilaktikasında mühüm rol oynayır. Həzm Sistemi: Zeytun və zeytun yağı həzm fermentlərinin ifrazını artırır, bağırsaq hərəkətliliyini tənzimləyir və qəbizlikdə təsirli yardımçı sayılır. Ödqovucu xüsusiyyəti ilə qaraciyər və öd kisəsinin fəaliyyətini stimullaşdırır. Zeytun meyvələri duza qoyulmuş və ya konservləşdirilmiş halda istehlak edilir. Zeytun yağı isə keyfiyyətinə görə təbii sızma (salatlar üçün) və rafinə (bişirmək üçün) növlərinə ayrılır. Mütəxəssislər zeytunu və onun yağını gündəlik rasiona daxil etməyi sağlam həyat tərzi üçün tövsiyə edirlər.