Bakı Metropoliteni QSC

Bakı Metropoliteni Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinin ictimai nəqliyyat sisteminin təməl daşlarından biri olmaqla, hər gün milyonlarla sərnişinin rahat və təhlükəsiz daşınmasını təmin edir. Yaxın Şərqdə ilk, postsovet məkanında isə beşinci metro kimi tanınan bu nəhəng infrastrukturun idarə edilməsi və inkişafı “Bakı Metropoliteni” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti (QSC) tərəfindən həyata keçirilir. Bakı Metrosunun Tarixi: Başlanğıcdan QSC-yə qədər Bakıda metropolitenin tikintisi qərarı şəhərin sürətli inkişafı və yerüstü nəqliyyatın məhdud imkanları səbəbindən XX əsrin ortalarında verildi. Rəsmi olaraq, Bakı metrosunun tarixi 1967-ci ilin 6 Noyabr tarixində başlayır. Həmin gün 5 stansiyadan (İçərişəhər, Sahil, 28 May, Gənclik və Nərimanov) ibarət olan 9,2 km-lik ilk yeraltı xətt istismara verildi. Bu, Bakının nəqliyyat tarixində böyük bir dönüş nöqtəsi idi. Metropoliten 1966-cı ildə yaradılmış Bakı Metropoliteni İdarəsi tərəfindən idarə olunurdu. Lakin, yeraltı yolların inkişafı və idarəetmənin müasir standartlara uyğunlaşdırılması məqsədilə 2014-cü ildə əsaslı islahat həyata keçirildi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Bakı metropoliteninin və “Azərtunelmetrotikinti” Səhmdar Cəmiyyətinin birləşdirilməsi yolu ilə “Bakı Metropoliteni” QSC təsis edildi (27 Fevral 2014). Bu korporativ islahatın əsas məqsədi infrastruktura müasir texnologiyaları, dünya standartlarını və mütərəqqi idarəetmə metodlarını gətirmək idi. Metropolitenin Xətləri və İnfrastrukturu Bakı Metropoliteni bu gün 3 xətt və 27 stansiyadan ibarətdir: Qırmızı Xətt: Ən uzun xətt olub, İçərişəhər stansiyasından başlayaraq Həzi Aslanov stansiyasına qədər uzanır. Bu xəttin bir hissəsi (Nərimanov - Bakmil mənzili) üzrə hərəkət çəngəl sxeminə uyğun olaraq həyata keçirilir. Yaşıl Xətt: 28 May stansiyasında Qırmızı xəttlə kəsişərək Xətai stansiyasından Dərnəgül stansiyasına qədər sərnişin daşınmasını təmin edir. Bənövşəyi Xətt: Ən yeni xətt olmaqla, 2016-cı ildən etibarən istismara verilən müasir stansiyaları özündə birləşdirir. Hazırda bu xətdə Avtovağzal, Memar Əcəmi-2, 8 Noyabr və Xocəsən stansiyaları fəaliyyət göstərir. Xocəsən stansiyası Bakı metrosunun ikinci yerüstü stansiyasıdır və bu xəttin gələcəkdə daha da genişləndirilməsi nəzərdə tutulur. "Bakı Metropoliteni" QSC rəhbərliyinin əsas prioritetlərindən biri hərəkətin təhlükəsizliyini və keyfiyyətini artırmaqdır. Bunun üçün illər ərzində köhnə qatarlar mərhələli şəkildə yeni nəsil vaqonlarla əvəz edilir. 2023-cü ilin əvvəlinə olan məlumata görə, metropoliten xətlərindəki yeni nəsil qatarların sayı 23-ə, vaqonların sayı isə 115-ə çatdırılmışdır. Bu yenilənmə nəticəsində qatarlararası intervalın rekord səviyyədə, yəni 1 dəqiqə 45 saniyəyə endirilməsi kimi tarixi nailiyyətlər əldə edilib. İnkişaf Layihələri və İdarəetmə Yenilikləri "Bakı Metropoliteni" QSC-nin yaradılmasından sonra metropolitendə genişmiqyaslı islahatlar və inkişaf layihələri həyata keçirilməkdədir. Texnoloji Yeniliklər: Rəqəmsallaşma: Qatarların təmiri prosesi avtomatlaşdırılaraq rəqəmsal texnologiyalara keçirilib. Yeni xətlərdə hərəkətin təşkili və idarəetməsi üçün "Thales" şirkətinin istehsalı olan ən müasir CBTC (Communication-Based Train Control) və SCADA sistemləri tətbiq olunur. Havalandırma Sistemləri: Sərnişinlərin rahatlığı üçün ventilyatorların iş qrafiki dəyişdirilərək ildə dörd dəfə mövsümə uyğun tənzimlənir, həmçinin təbii havalandırma sistemləri qurulur. Ödəniş Sistemləri: Köhnə jeton sistemindən imtina edilərək müasir RFID kartlar tətbiq olunmuş və daha sonra gediş haqqı tariflərinə yenidən baxılmışdır. Kadr Siyasəti və Sosial Məsələlər: "Bakı Metropoliteni" QSC kadr hazırlığına xüsusi diqqət yetirir. 2014-cü ildə təməli qoyulan Təlim-Tədris Mərkəzi maşinistlərin və dispetçerlərin peşəkar hazırlığını təmin edir. Metropoliten tarixində ilk dəfə olaraq qadınların qatar maşinisti peşəsinə seçilməsinə şərait yaradılıb. 2021-ci ilin mart ayında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamına əsasən, "Bakı Metropoliteni" QSC-nin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və inkişafı üçün Müşahidə Şurası yaradılmışdır. Bu, korporativ idarəetmənin səmərəliliyini artırmağa xidmət edir. 2024-cü ilin dekabr ayında "Bakı Metropoliteni" QSC-nin İdarə Heyətinin sədri dəyişdirilmişdir. Gələcək Perspektivlər: Bakı Metropoliteninin inkişafı 2011-ci ildə təsdiqlənmiş Konseptual İnkişaf Sxemi əsasında həyata keçirilir. Planlar paytaxtın əsas axın istiqamətlərini və şəhərin inkişaf strategiyasını nəzərə alaraq yeni xətlərin və stansiyaların tikintisini icra etməklə metropolitenin gələcək inkişafını təmin edir. Gələcəkdə həm mövcud infrastrukturun əsaslı yeniləşməsi, həm də yeni nəsil texnologiyaların tətbiqinin miqyasının genişləndirilməsi prioritet olaraq qalır. "Bakı Metropoliteni" QSC bu gün Bakının nəqliyyat sektorunda vacib rol oynayan, dayanıqlı inkişaf yolunu tutmuş dövlət şirkətidir.