Qız qalası

Qız Qalası (həmçinin "Bakı Qalası" kimi tanınır) Bakının İçərişəhər Qoruğunda, Xəzər dənizinin sahilində yerləşən, Azərbaycan memarlığının ən qədim və sirli abidələrindən biridir. Qala 2000-ci ildə İçərişəhərlə birlikdə UNESCO-nun Dünya İrsinə daxil edilmişdir və ölkənin milli simvollarından biri sayılır. Qalanın dəqiq tikinti tarixi və ilkin təyinatı ilə bağlı alimlər arasında fikir ayrılıqları mövcuddur. Bəzi tədqiqatçılar onun IX-X əsrlərdə tikildiyini iddia etsələr də, qalanın üzərindəki kitabə XII əsrə – Məsud ibn Davudun adı ilə bağlanır və qalanın əsas hissəsinin o dövrdə inşa edildiyini göstərir. Təyinatı ilə bağlı fərziyyələr isə onun müdafiə qalasından tutmuş, Zərdüştlük Atəşpərəstlik Məbədinə və ya Rəsədxanaya qədər dəyişir. Qız Qalası, silindrik forması, hündürlüyü (təqribən 28 metr) və qeyri-adi qalınlığı (bünövrədə 5 metrə yaxın) ilə unikaldır. Onun içərisində pilləkənlər və hər mərtəbədə nişlər mövcuddur. Qalanın cənub tərəfində yerləşən çıxıntılı dayaq hissəsi onun ən xarakterik memarlıq elementlərindən biridir. Bu abidə, həm tarixi əhəmiyyəti, həm də ətrafında yaranmış çoxsaylı əfsanələr – xüsusilə özünü dənizə atan qız haqqındakı rəvayətə görə böyük turist marağına səbəb olur. Qız Qalası hazırda muzey kimi fəaliyyət göstərir və ziyarətçilərə Bakı tarixini yuxarıdan seyr etmək imkanı verir.