Qoşa qala qapıları

Qoşa Qala Qapıları Bakının ən əhəmiyyətli tarixi simvollarından biri, eyni zamanda İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunun əsas girişlərindən sayılır. Bu möhtəşəm memarlıq kompleksi şəhərin şimal tərəfində yerləşir və İçərişəhəri xarici şəhər hissəsindən ayırır. Qoşa Qala Qapıları iki ayrı qapıdan ibarət olduğu üçün bu adı almışdır. Qapıların tikintisi və formalaşması Bakının müdafiə sisteminin iki əsas inkişaf mərhələsi ilə bağlıdır. Xarici qapı hissəsi, daha dəqiq desək, ikinci qapı XVIII əsrdə Bakı xanlığı dövründə, birinci (əsas) qapı isə daha qədim – XII əsrə aid edilir. İlkin olaraq bu qapı "Şamaxı qapısı" adlanırdı, çünki qala divarları ilə Bakını Quba və Şamaxı ilə birləşdirən qədim ticarət yoluna açılırdı. Memarlıq baxımından Qoşa Qala Qapıları möhkəmliyi və estetik görünüşü ilə seçilir. Onlar qala divarlarının tərkib hissəsi olaraq İçərişəhərin müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək üçün inşa edilmişdir. Qapıların üzərində qədim Azərbaycan memarlığına xas olan müəyyən naxışlar və daş kitabələr mövcuddur. Hal-hazırda Qoşa Qala Qapıları həm tarixi abidə, həm də şəhər üçün turizm cəlb edən mərkəz kimi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Qapıların ətrafı tez-tez müxtəlif mədəni tədbirlər, sərgilər və festivallar üçün açıq məkana çevrilir. Məsələn, Zeytun Festivalının yarmarka proqramı da məhz bu qapıların önündə yerləşir.